Татаў нісан разьвітальна гуднуў, з хрумстам разьвярнуўся па жвіру і пакаціў назад, да далёкага дому. Бязь сьлёз, бяз крыку, я глядзеў усьлед. Як толькі я міргнуў, нісан зьнік у гаях, а мяне ўзяў пад локцік хмурны старэча-праважаты. Я быў апошні, астатнія прыехалі на аўтобусе і чакалі мяне. Дзіўныя дзеці: у лядашчых шэрых вопратках, панурыя, кульгавыя. Нас вялі ўздоўж бэтонавага плота да двухпавярховага будынку з чырвонае цэглы, і я разглядаў спадарожнікаў. Скурчаны хлопчык у паўкажушку і галёшах; хлопчык са шнарамі на голенай галаве; хлопчык без рукі; дзяўчынка зь велізарнай галавой, завінутай у ваўняную хустку; дзяўчынка на мыліцах. Мне зрабілася моташна і я пачаў глядзець лепш на плот: увесь з квадрацікаў, быццам вафлёвы, з тоўстымі трубамі, іржавай арматурай. Ля будынку, наспазор закінутага, з пустымі вокнамі, нам загадалі шыхавацца па двое. Я патрапіў побач зь дзяўчынкай у чорных акулярах, яна паклала лёгкую руку мне на плячо і ўсьміхалася ў прастору. «Гэта наша Вучылішча», – сказалі старэчы-праважатыя. Яны пачалі спускацца па лесьвіцы ў сутарэньне. Гэта нагадвала казку пра Гары Потэра, але там дзеці йшлі па лесьвіцы ўверх, а мы йшлі ўніз. Халодныя вільготныя сьцены, змрок. Унізе нас сустракаў маленькі чалавечак, увесь вывернуты, з вогненным поглядам, і пытаўся: як тваё імя? І запісваў у кнігу. Калі ён убачыў мяне, ягоныя вочы загарэлiся асаблівым агнём: які добранькі! якi чысьценькі! Ролю? Так-так... Мне было жудасна, але я нібы здранцьвеў і ня мог крычаць. Нас правялі ў пакоі. Я паставіў свой куфар на скрыню і атупела сядзеў. Вокнаў не было, але ложак быў мяккi, спружынавы. Хлопчык насупраць мяне, слабы, з бледнымі валосікамi, не чакаючы пытаньняў, пачаў распавядаць нарасьпеў, разгойдваючыся, як рабочыя знайшлі яго ў салянай шахце і ўсынавілі. Рабочыя выкармілi яго просам і здорам, сьвiнячым тлушчам, дабрадзеі. Паглядзі на мае пальчыкі, Ролю. І тады, убачыўшы ягоныя пальчыкі, я закрычаў.